Beeldende kunst,
poëzie, literatuur en muziek
BEELDENDE KUNST Een nieuw huis, nieuwe buren en een nieuwe buurt. Beeldend kunstenaar Erika Blikman maakte het zelf mee en legde het proces van haar verhuizing van Amsterdam naar Crooswijk en de wederzijdse kennismaking met haar buurtgenoten vast in foto´s en film. Zij is sinds december 2006 woonachtig in het appartementencomplex aan de Spiegelnisserkade. In haar project onderzoekt zij hoe je je als nieuwe bewoner thuis kan voelen. Met haar fotocamera volgde zij haar nieuwe buren bij het verkennen van hun nieuwe leefomgeving. Hierdoor kwamen ook de bestaande bewoners in beeld en werden onderdeel van haar verhaal. Zo leerde zij haar naaste buren goed kennen, maar kwam er daardoor ook achter dat niet iedereen zich thuis voelde in de wijk. Vorig jaar presenteerde zij een tentoonstelling en het boekje Nieuwe buren over dit project in Museum Rotterdam. Op haar website www.welkomincrooswijk.nl kunt u meer over dit project lezen.  Een bijzondere tuin is de daktuin op zorgcentrum Rubroek. Deze tuin is aangelegd als project in het kader van het Europese Jongerenjaar 2009 en gesubsidieerd door de deelgemeente Kralingen-Crooswijk. De beeldend kunstenaar Yvon Koopman zorgde voor een kleurrijk uitzicht voor de bewoners van de boven gelegen verdiepingen (en voor de bewoners van de tegenover liggende huizen). Deze daktuin van 400 m2 is echt een verborgen kwaliteit van Crooswijk. Zij is namelijk niet op gewone hoogte te zien, omdat zij op de eerste etage ligt. De daktuin is ontworpen door leerlingen van het Kralingse Wellant College. In groepjes van 3 tot 4 jongeren uit twee klassen, maakten ze zeven ontwerpen en maquettes voor de daktuin. Een jury, bestaande uit onder andere bewoners van de verschillende verdiepingen van het zorgcentrum, koos het uiteindelijke ontwerp. Dit ontwerp kreeg de naam De Vlinder. Het bestaat uit een speciaal patroon dat werd uitgevoerd in vetplantjes (mossenum), grind en zand.  Souw TikHien is beeldend kunstenaar en geboren in Indonesië. Met zijn ouders kwam hij op achtjarige leeftijd naar Nederland. Na zijn studie aan de TU Delft trok hij naar Rotterdam. Hij ging eerst in de wijk Middelland en later in Crooswijk wonen. Crooswijk is voor hem een wijk waar nog cohesie is. Hier gebeurt het een en ander op straat. Kinderen spelen er en men maakt een praatje met elkaar. Het heeft iets van vroeger. Dat is wat hem aanspreekt aan de wijk en wat voor hem een kwaliteit is. Op initiatief van Jacqueline Smits en Souw TikHien is er in samenwerking met Jeroen van der Steen van het Grafisch Lyceum Rotterdam een muurschildering in de Laanzichtstraat aangebracht. Uit vier ontwerpen werd door de buurtbewoners en geïnteresseerden een definitief ontwerp gekozen. Dit ontwerp kreeg een aantal aanpassingen, omdat uiteindelijk meerdere kunstenaars en kinderen van de Wilhelminaschool een bijdrage leverden. Doordat zoveel mensen uit de buurt meewerkten is het kunstwerk echt van de bewoners geworden. De veelkleurigheid en de diverse stijlen vertegenwoordigen de verschillen tussen de bewoners van de Laanzichtstraat.  Corrie Wesdorp, bewoonster aan de Crooswijkseweg, vond de zijmuur van het politiebureau aan de Boezemsingel, waar zij tegen aan keek, saai. Samen met de toenmalige cultuurscout Hoda Hamdaoui van Kralingen-Crooswijk benaderde zij beeldend kunstenaar Vera Harmsen om hieraan iets te doen. Harmsen heeft samen met de omwonenden dit kunstproject verder ontwikkeld. Corrie Wesdorp en haar buren hebben in gesprekken met de kunstenaar hun droomlandschap kenbaar gemaakt dat vervolgens door haar is gevisualiseerd. Dit resulteerde in tien grote ronde schilderijen, waarin de liefde voor de natuur een verbindend element is. Hier een link naar een interview bij de opening van het kunstwerk Tip: Als u een keer gaat kijken, neem dan uw verrekijker mee.  Zondag 20 maart 2011 vond de feestelijke onthulling plaats van de Liroka-poorten. Het kunstenaarsduo ‘De Ontmoeting’, bestaande uit Willem van Hest en Ron Blom, werkte samen met het Nivon en de bewonersorganisatie Liroka om de omgeving van de huizen aan de Linker Rottekade te voorzien van kunstwerken. Volwassenen en kinderen uit de buurt hielpen mee om de drie ingangen naar het binnenterrein te markeren, te verfraaien en veiliger te maken. Het Nivon en de bewonersorganisatie Liroka werken al jaren samen om zo het gemeenschappelijke binnenterrein leefbaar te houden voor de multiculturele bewonersgroep. Deze aanpak blijkt bijzonder werkzaam. De jarenlange inspanning heeft ervoor gezorgd dat de mensen dichter naar elkaar toe zijn gegroeid doordat zij samen zorgdragen voor een prettige omgeving. De muur bij de ingang aan de Rotte werd uitgekozen als de ideale plek voor het kunstwerk dat samen met volwassenen en kinderen werd gemaakt. Als thema werd gekozen voor de tulp als multicultureel symbool. De tulp wordt door veel mensen gezien als een typische Nederlandse bloem, maar de tulp vindt zijn oorsprong in Midden-Azië en is pas enkele eeuwen geleden via Turkije naar West-Europa gekomen. In een aantal workshops zijn er collages gemaakt.  Hier een interview met enkelen initiatiefnemers over hun project  Hanneke Breuker Hanneke Breuker, beeldend kunstenaar en gebruiker van het ateliergebouw Duende aan de Tamboerstraat, initieerde ter gelegenheid van het twintigjarige bestaan van Duende in 2004 het project Kralingen/Crooswijk/Kunst om de buren kennis te laten maken met de gebruikers van de oude Technische School. Voor deelnemers aan creatieve en culturele activiteiten in de wijk werd er een aantal rondleidingen georganiseerd: een confrontatie tussen amateur-kunstenaars en professionele kunstenaars. Het bezoek was een groot succes en inspireerde de amateur-kunstenaars weer tot nieuw werk. Crooswijk aan tafel Een ander project van Hanneke Breuker was Crooswijk aan tafel. Ter gelegenheid van het het vijfentwintigjarige bestaan van wijkaccommodatie De Tamboer in 2005 bezocht zij een aantal bewoners thuis, waar ze hen interviewde en fotografeerde. Deze foto’s werden, samen met een selectie van de uitspraken van de bewoners, tentoongesteld in De Tamboer. Bewoners van de Alex de Haasstraat, Boermarke, Van Meekerenstraat, Jan van Loonslaan en de Rusthoflaan werden vervolgens uitgenodigd voor een etentje om onder andere te praten over hun toekomstverwachtingen.  Langs de Crooswijksesingel en Boezemsingel staan twee kunstwerken, die samen met een kunstwerk aan de Bergsingel, onderdeel uitmaken van een groter project om het water in de stad te beleven. Deze kunstwerken zijn ontworpen door buro MA.AN. Onderstroom maakt van een riooloverstort een monumentale ingreep en maakt wat onzichtbaar is, zichtbaar. De tekst als een ornamentaal hekwerk wordt spiegelend in het water leesbaar. Waterstand maakt de beheersbaarheid van het water en de maakbaarheid van het landschap beleefbaar in een modellandschap, verwijzend naar de decorarchitectuur van de door vader en zoon Zocher ontworpen singels. De Watertrap, het modelbouw-mannetje (schaal 1:100) en de Waterinlaat vormen een podium voor het water in de stad.  Tom Waakop Reijers, beeldend kunstenaar, opperde om een Muskus Os een plek in de wijk te geven. In zijn werk speelt het dier een grote rol. Zo is hij zeer geïnteresseerd in De Muskus Os, een dier dat bijna uitgestorven was, maar inmiddels al weer in redelijk grote getale rondloopt. “Echt een dier voor een beeldhouwer”, aldus Waakop Reijers, “prachtig van vorm, mooie ruglijn en erg plastisch”. Het beeld, uitgevoerd in messingplaat, staat sinds het begin van de jaren negentig op de Koeweide, achter de Boezemweg, als een soort eer aan de slachtkoe van voorheen.  In 2006 was het precies driehonderd jaar geleden dat Pierre Bayle in Rotterdam overleed. Hij was een van de meest invloedrijke filosofen van de vroege Verlichting en stond aan de basis van de ontwikkeling van het tolerantiebegrip. Hij pleitte voor religieuze tolerantie en voor een strikte scheiding tussen geloof en wetenschap. Het Centrum Beeldende Kunst vroeg beeldend kunstenaar Paul Cox in 2004 onderzoek te doen naar een monument voor Pierre Bayle. Cox stelde een monument voor dat uit meerdere beeldende ingrepen bestaat. Het omvat een in de omgeving geïntegreerd ‘teksthuis’, een poortgebouw, twee tekstpanelen die verwerkt worden in de gevels van de brede school en de nieuwe woningen daaromheen, en een serie bronzen banken met het portret van Bayle, gewijd aan ‘le Philosophe de Rotterdam’. Er is gekozen om het kunstwerk in Crooswijk te plaatsen omdat er onder andere op de Algemene Begraafplaats resten van Bayles graf te vinden zijn.  Boefje Op 14 maart 1980 onthulde burgermeester André van der Louw het bronzen beeld van Boefje, het Rotterdamse straattschoffie uit het gelijknamige boek van M.J. Brusse. De studentenvereniging Sanctus Laurentius heeft het indertijd cadeau gedaan aan de gemeente. Het beeld, gemaakt door Tineke Nussing, staat aan de Waranda.  Een initiatief van Ruza Nikolic uit de Van Reynstraat om de omgeving te verbeteren is een muurschildering van de hand van Qamar van Leeuwen op de blinde muur aan de Pleretstraat. De bewoners in de directe omgeving hebben aan de hand van een aantal schetsen van de kunstenaar gekozen voor een afbeelding van silhouetten van kinderen en volwassenen uit de buurt.  Een initiatief van de nieuwe bewoners van het Trapezium is om de twee blinde muren aan de Catharine van Zoelenstraat van kunst te voorzien. Een jury heeft de voorgestelde ideeën bekeken en Karin Oppelland uitgekozen om de twee muren te voorzien van fotodoeken. Deze twee doeken verbeelden de lente en de herfst. POEZIE Joop van den BosJoop van den Bos (1928) is dichter en in zijn poëzie speelt Rotterdam en in het bijzonder Crooswijk een grote rol. Enkele titels van gedichten van hem zijn: Crooswijk, Het landschap, Voor Bep, Het oude Croos-Noord, Verknocht nog en Kralingse Plas. Van den Bos is op de ambachtsschool in de Tamboerstraat opgeleid tot huisschilder. Hij heeft zich ontwikkeld via cursussen aan de Volksuniversiteit en begon rond zijn veertigste met het schrijven van gedichten. Van den Bos woonde vanaf zijn vijftiende jaar bij zijn oma in de Isaäc Hubertstraat in Crooswijk tot hij op zijn zevenentwintigste trouwde. In zijn jonge jaren heeft hij o.a. gebokst bij dominee Veldhuizen in de Spiegelnisserstraat, Herman van ‘t Hof en Theo Huizenaar. Hij had in die tijd de bijnaam ‘De wilde bizon’. Hij stopte met boksen toen hij trouwde, maar is altijd thuis blijven trainen. Rond zijn pensionering is hij weer begonnen met boksen in de Pootstraat. Daarnaast is hij een liefhebber van kanovaren en zeilen op de Kralingse Plas. Meer gedichten LITERATUUR  Astrid van der Sar (1944) groeide op in Crooswijk. Van der Sar woonde in de Van Meekerenstraat. Zij schreef het boek Van lief naar lef. Een jeugd in de jaren vijftig over haar leven. Zo beschrijft ze de geboorte van haar zusje, haar schooltijd, het spelen op straat, de echtscheiding van haar ouders, haar eerste huwelijk dat al snel eindigt door het stoken van haar schoonmoeder en de geboorte van haar dochter uit dit huwelijk. Na de scheiding trouwt ze met een Griek. Een zoontje wordt geboren, maar dit huwelijk houdt ook niet al te lang stand. Een levensverhaal vol ups en downs met voor iedereen herkenbare feiten in een naoorlogs Rotterdam. www.forumboekerij.nl MUZIEK Arie van der Krogt  Op het gratis toegankelijke evenement Van Smartlap tot Opera op de Koeweide zingen bekende en onbekende koren liederen, waarbij het aanwezige publiek kan mee zingen. In 2011 is het inmiddels al de vierde keer dat dit meezingfestijn plaatsvindt. Rond de duizend bewoners op meegebrachte stoelen en kleedjes bezoeken inmiddels dit evenement. In een gratis verspreid krantje staan de liederen die door veel bezoekers uit luide borst meegezongen worden.  Nico Piek, sinds 1985 woonachtig aan de Paradijslaan, voelt zich een ‘echte’ Crooswijker. In 2009 nam hij het initiatief om een serie jazzconcerten in de speeltuin te organiseren. De aanleiding was de viering van zijn 30-jarige relatie met zijn vriendin. Hij vond de speeltuin een leuke, ongedwongen, laagdrempelige plek, ideaal om concerten te organiseren. Waarom jazz? Jazz heeft iets speciaals en trekt een publiek van voornamelijk liefhebbers. Na een eerste subsidie voor een proef met twee concerten, kreeg hij daarna een subsidie voor nog eens zes concerten. Er traden al diverse interessante bands op, waaronder Crooswijks eigen Rita Reys. Het voorlopig laatste concert was op zondag 15 mei van dit jaar met Insomniac’s Lullaby. Het is Nico’s streven om, na deze opbouwfase waarin het publiek de plek heeft leren kennen, een volgende reeks concerten te organiseren. www.jazzincrooswijk.nl Rita Reys First lady Of Jazz Rita Reys werd in 1924 geboren in de Paradijslaan op nummer 57a. Het was een woning met vier kleine kamers achter elkaar. Aan de straatkant was de voorkamer. Daar mochten de kinderen niet komen, want daar studeerde haar vader altijd. Hij speelde viool, klarinet en saxofoon. Aan de kant van de tuin was de huiskamer. Daar tussen in had je de slaapkamer voor haar vader en moeder en een kamer waar alle kinderen samen in een tweepersoonsbed sliepen. Later, toen Rita elf jaar oud was, verhuisde het gezin naar de Sophiakade 19a. Op de Sophiakade was de huur één gulden meer in de week dan in de Paradijslaan, maar het was groter, met een extra kamer. De meisjes en de jongens kregen nu elk een kamer. Rita’s moeder zei altijd: “Jij bent zingend geboren.” Vanaf haar jongste jaren hield ze al van zingen. Rita was het derde kind uit het gezin van tien kinderen. Na de lagere school ging zij naar de Mulo, maar daar heeft ze maar een jaar opgezeten om dat er geen geld was. Vervolgens is zij op haar dertiende in de huishouding gaan werken om haar moeder bij te staan. Via allerlei concoursen en zangwedstrijden, die zij allemaal won, rolde Rita vanaf haar vijftiende in het vak. Op haar achttiende kwam ze haar eerste man, Wessel Ilcken, drummer van beroep, tegen. Samen speelden zij met andere muzikanten in een dansorkest, waarbij de jazz voor het eerst om de hoek kwam kijken. Vanaf 1950 traden Rita en Wessel met het Rita Reys-Wessel Ilcken Sextet onder hun eigen naam op. In 1953 ontmoetten zij o.a. Dizzy Gillespie, Ella Fitzgerald, Lionel Hapton en Stan Kenton. In die jaren verschenen ook haar eerste platen. In 1956 maakte zij plaatopnamen in New York. De Amerikaanse producer George Avakian vond Rita niet onderdoen voor Cleo Laine en Sarah Vaughan. Rita had twee jaar daarvoor samen met Wessel een dochtertje gekregen, maar zoals ze zelf zegt: “Als ik geen kind had gehad, was ik in Amerika gebleven en een ster geworden.” In 1957 overlijdt haar man Wessel Ilcken plotseling aan een hersenbloeding. Met Pim en Ruud Jacobs en Cees See, als vervanger van Wessel op de drums, bleef zij in Nederland muziek maken. In die periode is de liefde tussen haar en Pim opgebloeid. In 1960 zijn ze in het huwelijksbootje gestapt en gingen muzikaal verder onder de naam Pim Jacobs-trio met Rita Reys. Tijdens het Premier Fesival Européen Du Jazz aan de Franse Riviera in 1960 werd de groep uitgeroepen tot de beste jazzgroep van Europa en Rita tot Europese’s First lady Of Jazz. Hierdoor werden zij veelvuldig gevraagd om overal in Europa op jazzfestivals op te treden. Bekend in eigen land werd Rita met de LP Rita Reys Sings Burt Bacharach. Dit leverde haar een gouden plaat op. In 1996 overleed Pim Jacobs, maar Rita Reys is op haar zesentachtigste nog ‘still going strong’.  Jaap Valkhoff werd in 1910 in de Hendrikstraat in Crooswijk geboren. Een van zijn jeugdvrienden was Bep van Klaveren, de olympisch bokskampioen. Jaap had al vroeg gevoel voor muziek en kreeg op zijn derde zijn eerste harmonica. Hij leerde snel en de accordeons werden groter en groter. Naar zijn voorbeeld gingen ook twee zussen en een broer accordeon spelen. Jaap en zijn zus werden lid van de accordeonvereniging ‘Kunst en Vermaak’. Zo speelde hij al op zevenjarige leeftijd in de concertzaal van de oude Doelen. Oorspronkelijk mocht Valkhoff van zijn ouders zijn brood niet met muziek verdienen, omdat zoals zijn moeder zei: “Artiesten allemaal slechte mensen zijn, de mannen drinken en de vrouwen zijn hoeren”. In die tijd verdiende Jaap op zijn vijftiende met zijn accordeonspel voor een weekend spelen 20 gulden, terwijl een arbeider voor een hele week werken 18 gulden kreeg. Uiteindelijk is Valkhoff wel professioneel muzikant geworden. Hij heeft als muzikant in zeer veel verschillende orkesten gespeeld. Behalve als accordeonist was hij ook bekend vanwege zijn saxofoonspel en als zanger. Voor de oorlog speelde en zong hij veel Engelse en Amerikaanse liedjes. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er een verbod op Engelstalige liedjes en ‘negroïde’ jazz- en swingmuziek. Valkhoff begon toen zelf liedjes te schrijven. Een van zijn bekendste nummers uit die tijd is Diep in mijn hart. Samen met Hans Ruf jr. schreef hij vele liedjes voor Tante Leen, Johnny Jordaan, Toby Rix, Max van Praag, Joop de Knegt en The Millers. Een ander bekend nummer is het Feyenoordlied Hand in hand kameraden, gezongen door Jacky van Dam. Wilt u meer weten over Jaap Valkhoff, lees dan het boek Diep in mijn Hart. Het muzikale leven van Jaap Valkhoff, samengesteld door zijn twee zonen Martin en Ben Valkhoff.  The Three Jacksons uit het Crooswijk, bestond uit Piet van Gorp, Harry van de Velde en Piet Koopmans. Zij waren fans van de Amerikaanse bokser Joe Jackson en hebben daar als accordeon trio hun naam aan gegeven. Zij braken in 1945 door met nummers als Aan het strand stil en verlaten en met zeemansliederen die erg gewild waren in de Rotterdamse havenstad, vandaar ook het optreden in kapiteincostuum.  Sabrina Starke Sabrina Starke, de Nederlandse zangeres, die kortgeleden een contract heeft getekend bij het wereldbekende Blue Note label, heeft een klein beetje Crooswijkse roots. Zij heeft een aantal jaren in de Anna Blamanhof gewoond. Sabrina Starke is geboren in Suriname en kwam naar Nederland toen ze een half jaar oud was. Ze begon als zangeres in een reggaeband en startte in 2005 haar solocarrière. In 2006 won ze de Talent Night, waarna ze een optreden in het Apollo Theater in New York kreeg. In datzelfde jaar werd ze tweede bij de Grote Prijs van Nederland in de categorie singer-songwriter. In 2007 won Sabrina de VSB-fonds Music Matters Award. Met het prijzengeld hiervan bracht zij haar debuutalbum Yellow Brick Road in 2008 uit, waarvoor zij in 2009 een gouden en platina plaat kreeg. Vervolgens ontving ze de Edison Pop Award (Beste nieuwkomer van 2008) en de Edison Jazzism Publieksprijs. In 2010 verscheen haar tweede CD Bags & Suitcases bij het Blue Note label. Postman Ook Remon Stotijn bekend als Postman, heeft in Crooswijk gewoond aan het Ooienpad. Postmen was een Nederlandse Rap-formatie die bestond uit The Anonymous Mis (Remon Stotijn), G-Boah (Gus Bear) en Shyrock (Michael Parkinson). Bij optredens werd het trio aangevuld met diverse gastmuzikanten. Sinds het vertrek van G-Boah en Shyrock in 2005 is de naam veranderd in Postman (met een a). Remon Stotijn is zowel vocalist, producer en componist. Ook is hij getrouwd geweest met de Haagse zangeres Anouk. Postman trad op op diverse Europese festivals en in 2006 bracht hij zijn eerste single, DownHill, onder de naam Postman uit. De muziek video The Way van Postman, gemaakt door Mike Static en Dj Superior, speelt zich voor een deel af in Crooswijk. Kijk op http://www.youtube.com/watch?v=6Fbtvrs_FlQ&feature=related voor de clip. ALGEMEEN Kunst in de wijk U heeft hier kennis kunnen nemen van kunst in de wijk. Er staan nog veel meer kunstwerken in de wijk. Te veel om op deze website te beschrijven. De deelgemeente Kralingen-Crooswijk geeft jaarlijks een Culturele Kaart van Kralingen-Crooswijk uit. Deze Culturele Kaart biedt een overzicht van beeldende kunst in de openbare ruimte, organisaties en individuen die zich bezighouden met kunst en cultuur, zoals literatuur, zang, muziek, dans en beeldende kunst in de deelgemeente. Deze kaart is onder andere te verkrijgen bij het kantoor van de deelgemeente Kralingen-Crooswijk aan de Oostzeedijk 276 in Rotterdam. Zie ook www.culturelekaartrotterdam.nl
|
